Havacılık sektörünün en çok karşılaşılan terimlerinden bir tanesi de ‘ölüm rüzgar’ kavramıdır. Yan rüzgar olarak da bilinen bu rüzgarlar pilotların adeta korkulu rüyası.
Uçağın uçuş yönüne, 90 derecelik dikey açıyla etki eden her rüzgar yan rüzgardır.
Uçakların iniş ve kalkışta kağıt gibi oradan oraya savrulmasına sebep olan ‘ölüm rüzgarı’, havacılıkta karşılaşılan kazaların büyük bir bölümüne sebep olmaktadır.
ÖLÜM RÜZGARI NEDİR
Havacılıkta ‘ölüm rüzgarı’ olarak da bilinen ‘yan rüzgar’ uçak kazalarının en sık yaşanmasına sebep olan rüzgar çeşitlerinin başında gelir.
Yan rüzgâr veya crosswind, seyahat hâlindeki bir taşıta sancak (sağ) veya iskele (sol) tarafından “dik” olarak etki eden rüzgârdır.
Havacılıkta yüzeye yakın seviyelerdeki yan rüzgâr özellikle inişte önem kazanır. Her uçağın bir yan rüzgâr limiti vardır ve yüzey rüzgârının yan bileşeni bu değerden yüksekse iniş yapılması tavsiye edilmez.
Pilotlar korkulu rüyaları olan bu rüzgara karşı özel olarak eğitilirler. Bu rüzgarla karşılaşan pilotlar, aldıkları eğitim sayesinde farklı iniş taktikleriyle uçağı güvenli olarak indirmeyi amaçlarlar.
‘ÖLÜM RÜZGARINDA’ UÇAK NASIL İNDİRİLİR?
Uçaklar, iniş yaparken pistin doğrultusu ile aynı yönde olmalıdır. Ancak bazen pistin doğrultusuna göre yandan esen şiddetli bir rüzgâr, uçağın doğrultusunu bozabilir. Bu durumda pilotlar, uçağı pist doğrultusuna getirmek için özel bir teknik kullanırlar. Bu tekniğe yan rüzgârlı iniş denir.
Yan rüzgârlı iniş yapmak için pilotlar, rüzgârın açısına göre uçağı sağa ya da sola yatırırlar. Bu sayede uçağın burun kısmı rüzgâra doğru dönerken, uçağın gövdesi pist doğrultusunda ilerler. Bu şekilde uçak, rüzgârın etkisini azaltarak pistin üzerinde düz bir şekilde uçabilir.
Uçağın yere inmesinden hemen önce pilotlar, uçağın burnunun yönünü pist ile aynı hâle getirirler. Bunu yapmak için kokpitin içindeki dümen pedalını kullanırlar. Dümen pedalı, uçağın kuyruğundaki küçük kanatçığı, yani dümeni hareket ettirir. Dümen, uçağın burnunun yönünü sağa ya da sola çevirir. Pilotlar, dümen pedalını rüzgârın tersi yönde basarak uçağın burnunu pist doğrultusuna çevirirler.
Yan rüzgârlı iniş, pilotların beceri ve deneyim gerektiren bir manevradır. Rüzgârın açısı ve şiddeti, inişin zorluğunu belirler. Rüzgârın izin verilen sınırların dışında olması durumunda, pilotlar başka bir pist veya havaalanı arayabilirler.
